به چه دلیل مردم نمی توانند امام را خود انتخاب کنند؟

امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)- سعدبن‌عبدالله قمّی گوید: امام عسکری (علیه السلام) فرمود: «ای سعد! برای چه آمده‌ای»؟ گفتم: «احمدبن‌اسحاق مرا به دیدار مولایمان تشویق کرد». فرمود: «و مسائلی که می‌خواستی بپرسی چه»! گفتم: «ای مولای من آن مسائل نیز بر حال خود است». فرمود: «از نور چشمم بپرس»! و به آن پسر بچه اشاره فرمود و آن پسر بچه گفت: «از هر چه می‌خواهی بپرس». پرسیدم: «به چه دلیل مردم نمی‌توانند برای خود امام انتخاب کنند»؟ فرمود: «امام خوب یا بد»؟ گفتم: «امام خوب و شایسته». فرمود: «امکان دارد انتخابی که می‌کنند به جای خوب بد از کار در آید با اینکه هیچ‌کس اطّلاع از دل دیگری ندارد که چه چیز به خاطرش می‌گذرد؟ فکر خوب یا فکر بد». گفتم: «آری ممکن است». فرمود: «همین موجب نداشتن چنین اختیاریست که با دلیلی برای تو توجیه کردم که عقلت بپذیرد». تصدیق کردم. فرمود: «بگو ببینم پیامبرانی که خداوند آن‌ها را برگزیده و کتاب آسمانی بر آن‌ها نازل کرده و ایشان را به وحی ممتاز نموده و عصمت بخشیده چون برجسته‌ترین افراد مردمند و از همه بهتر می‌توانند انتخاب نمایند اگر به ایشان اختیار بدهند که از جمله این پیامبران موسی و عیسی (علیها السلام) نیز هستند، با کمال عقل و دانشی که این دو داشتند آیا ممکن است انتخاب آن‌ها در مورد کسی که خیال می‌کردند مؤمن است منافق از کار در آید». گفتم: «نه». فرمود: «همین موسی (علیه السلام) با کمال عقل و دانشی که داشت و به او وحی می‌شد از میان قوم خود برای میقات خدا هفتاد نفر را انتخاب کرد با اینکه یقین داشت مؤمن و مخلص هستند این انتخاب برخلاف تصوّر او بر منافقین قرار گرفت. خداوند در این آیه به همین مطلب اشاره می‌کند: موسی برای وعده‌گاه ما از میان قومش هفتاد مرد را برگزید. (اعراف/۱۵۵). وقتی انتخاب پیامبری که خدا او را برگزیده بر شخص فاسدی قرار گیرد با اینکه او خیال می‌کرد صالح است می‌فهمیم اجازه انتخاب به کسی که از راز دل‌ها و افکار پنهان و آینده‌ی اشخاص خبر ندارد داده نشده».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۴۹۴

بحارالأنوار، ج۵۲، ص۸۵/ کمال الدین، ج۲، ص۴۶۱